Verhouding tussen provinciale taken en financiële middelen in onbalans

Verslag Statenvergadering 20 maart 2009

Een korte (voor het eerst) Statenvergadering die door het advies van de Raad voor de Financiele Verhoudingen nog wat extra lading meekreeg.

De aanloop naar dit onderwerp was tam.

Naar aanleiding van het onderzoek naar de Beleidscommunicatie door de provincie Noord-Brabant heeft de gedeputeerde een toegezegd om de aanbevelingen binnen twee maanden te vertalen in een plan van aanpak. Dit plan zal besproken worden in de commissie Bestuur en Middelen.

De Staten zijn (nog) niet akkoord gegaan met het verstrekken van een extra investeringskrediet voor de verbouw van het Noordbrabants museum. Een meerderheid van de fracties vond het huidige inzicht in de risico's onvoldoende en hebben de gedeputeerde met de nodige huiswerk terug gestuurd. De ChristenUnie-SGP fractie heeft al eerder een amendement ingediend om de verbouw binnen het vorig jaar vastgestelde investeringskrediet van ruim 25 miljoen af te ronden. Tegenvallers moeten wat ons betreft desnoods met versobering worden opgevangen. Ik werd hierin nogmaals gesterkt door de opstelling van het CDA die verwachtte dat we in de komende jaren nog wel vaker een extra krediet zullen moeten afgeven om de verbouwing te voltooien.

Het initiatiefvoorstel van de SP om samen met de Brabantse middelbare scholen en musea een wedstrijd te organiseren om kuntwerken te maken werd breed gesteund. De meeste fracties vonden wel dat we terughoudend moeten zijn met het belasten van de scholen met nog meer initiatieven vanuit de provincie.

Tot slot hebben we nog een debat gevoerd over het advies van de Raad voor de Financiële Verhoudingen dat de dag ervoor was uitgekomen.

De Raad voor de Financiële Verhoudingen adviseert het kabinet over een herverdeling van provinciale inkomsten. Uit zijn laatste advies blijkt dat de provincies gezamenlijk 597 miljoen gekort kunnen worden. Daarvan zou 164,1 miljoen moeten worden opgebracht door de provincie Noord-Brabant.

In het debat heb ik aangegeven dat ik de analyse van de Raad wel deel:

1. Het evenwicht tussen provinciale taken en middelen is in onbalans geraakt;
2. Verschillen in financiële mogelijkheden tussen provincies lopen sterk uiteen;
3. Provincies dienen zich te concentreren op het ruimtelijk economisch terrein. Het terrein zorg en welzijn is primair aan de gemeenten;
4. provincies dienen (na afschaffing van de motorrijtuigenbelasting bij invoering van de kilometerheffing) een eigen belastinggebied te hebben. Dat stimuleert om het nut van extra voorzieningen scherp af te wegen tegen het van de inwoners gevraagde bijkomende belastingoffer.

De financiële uitwerking van de Raad is echter wel voor kritiek vatbaar. De berekening is door de superdividenden Essent van de laatste jaren fors scheef gelopen waardoor de (structurele) korting voor Brabant buiten proportie is. Met de fracties van CDA, VVD, PvdA, GroenLinks, D66, en Brabantse Partij hebben we een motie ingediend waarin Gedeputeerde Staten wordt oproepen al het mogelijke in het werk te stellen om de beslissing van het kabinet anders te laten zijn dan de Raad voor de Financiële Verhoudingen nu adviseert. Hoewel het debat bij tijd en wijle erg kort door de (Brabantse) bocht werd gevoerd, ("We gaan ons eigen leger instellen. En in Volkel schijnen we kernwapens te hebben, dus onze positie is best wel sterk." afkomstig van PvdA-fractievoorzitter John Arkes., of Paul Rüpp in de krant: "Je mag het niet hardop zeggen, maar dit is toch een Randstad-kabinet. Terwijl het toch duidelijk is dat Brabant zowat gelijkwaardig is als economische motor van het land.") is de stellingname van onze fractie goed verwoord door de pers.

Immuun voor het feit dat de provincie inderdaad op heel veel geld zit, is Provinciale Staten ook niet. "Je kon dit van ver zien aankomen", aldus Hermen Vreugdenhil (ChristenUnie/SGP). "Maar de discussie is hier in huis nog niet gevoerd. Ik kan niet ontkennen dat de verhouding tussen provinciale taken en financiële middelen in onbalans is. Maar op de uitwerking van die constatering door de Raad voor financiële verhoudingen valt veel af te dingen." Brabants Dagblad 21 maart.